Het gebeurt nog regelmatig dat bestaande TL-armaturen worden omgebouwd, zodat ze led TL's kunnen huisvesten, zonder tussenkomst van de starter of het (VSA) voorschakelapparaat. Juist wanneer dit gebeurt, rijst de vraag bij wie de verantwoordelijkheid van de fabricage ligt. Ligt deze bij de fabrikant zelf, of bij de installateur die de aanpassingen doet?
Als een armatuur zodanig wordt aangepast dat voorschakelapparatuur, bekabeling en starter worden verlengd of verwijderd, dan vervalt iedere vorm van garantie, claim of ondersteuning bij de fabrikant/leverancier en ligt de verantwoordelijkheid bij de persoon die het armatuur heeft omgebouwd.
Kan ik TL-verlichting vervangen door retrofit led-verlichting?
TL-buizen kunnen vervangen worden door led TL-buizen, maar de TL-armaturen moeten daarvoor worden aangepast en de installatie opnieuw gekeurd. Ook de lichtverdeling is anders waardoor de efficiëntie, lichtkwaliteit en het comfort waarschijnlijk niet optimaal zijn. Naast potentieel brandgevaar bij de ombouw en overbelasting van het net, raden wij aan om de gehele installatie te vervangen door een lichtoplossing die specifiek is ontwikkeld als led-armatuur.
Installatie en aanpassen van installaties, werken volgens de norm.
De installatie vindt plaats volgens de NEN 1010 norm, die al jaren geldt als dé norm. Ook het uitbreiden en aanpassen van installaties valt hieronder. NEN 1010 wordt daarnaast ook gebruikt voor controles en inspecties bij het opleveren van projecten.
Als aanvulling op de NEN 1010 voorziet de NEN 3140 in de nodige bepalingen die de installateur kan gebruiken om aan de Nederlandse wet te voldoen. Het volgen van de NEN 3140 is de beste manier om aan de relevante wet- en regelgeving te voldoen.
Wat zegt de NEN 3140 norm over het ombouwen van een TL-armatuur?
De Nen 3140 is een zelfstandige norm die voor Nederland alle relevante eisen voor laagspanningsinstallaties bevat. De norm gaat van persoonsbescherming tot de juiste apparatuur gebruiken. Specifiek voor deze kwestie kijken wij alleen naar hoe de NEN 3140 om gaat met reparatie- of aanpassingswerkzaamheden.
- Reparatiewerkzaamheden
Bij reparatiewerkzaamheden staat vermeld dat het specifiek gaat om de vervanging van onderdelen, zonder fysieke aanpassingen van het armatuur. Er wijzigt hierdoor niets aan de werking van het apparaat. Wanneer een onderdeel niet leverbaar is, of een gelijkwaardig onderdeel kan geplaatst worden dan veranderen de specificaties en/of werking van het armatuur niet. Er wordt dan nog steeds niet gesproken over het aanpassen van een armatuur. -
Aanpassingen doorvoeren
Het inbouwen van een led-driver, het wijzigen van interne bedrading of het modificeren van de werking van het armatuur gelden hier niet meer onder. Hierdoor worden er nieuwe functionaliteiten aan het armatuur gegeven. Het modificeren staat gelijk aan het produceren van en daarmee is de installateur fabrikant geworden van het armatuur en zo ook wordt de verantwoordelijkheid verschoven naar de installateur.
Het vervallen van de CE-markering bij het aanpassen van een TL-armatuur
Een installateur moet bij het uitbreiden of aanpassen van een installatie voldoen aan NEN 1010. In de fundamentele uitgangspunten in hoofdstuk 1 bepaling 134.1 staat:
“Bij uitbreiding of wijziging van een bestaande installatie moet worden vastgesteld dat de dimensionering en toestand van bestaand materieel, dat extra zal worden belast, geschikt is voor de gewijzigde omstandigheden. Bovendien moet de aardings- en vereffeningsinrichting hiervoor geschikt zijn, indien deze nodig is voor de beschermingsmaatregelen die worden toegepast voor veiligheid van de uitbreiding of wijziging.”
Formeel mag een aangepast armatuur alleen worden toegepast als wordt aangetoond dat het aangepaste armatuur voldoet aan de Europese richtlijnen. Dat betekent dat aangepaste technische instructies moeten worden opgesteld en het armatuur opnieuw moet worden gekeurd op basis waarvan een nieuwe CE-markering kan worden verleend
Risico’s bij het ombouwen van een TL-armatuur
De controle op naleving van de warenwet is niet strikt zult u denken. Maar zodra zich een calamiteit voordoet zal de inspectie SZW (vh. Arbeidsinspectie) en/of een verzekeringsmaatschappij zeker nagaan of is voldaan aan alle geldende normen en voorschriften. Ook bij deze verzekeringsmaatschappijen is genoegzaam bekend dat ombouw en aanpassing van armaturen actueel is.
Als zich een incident voordoet met een omgebouwd armatuur is de installateur wellicht aansprakelijk voor de gevolgen. Een gevolg kan zijn een bestuurlijke boete van de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit omdat niet wordt voldaan aan de beschreven eisen. Andere meer praktische gevolgen zijn die van civiele aansprakelijkheid na een brand omdat de installatie niet voldoet aan de eisen.
Verbeter uw werkomgeving en verlaag uw energiekosten
Wilt u in de huidige infrastructuur uw verlichting één-op-één vervangen? Of kiest u voor een volledig nieuw lichtplan? Neem dan vrijblijvend contact met ons op en laat u adviseren over de mogelijkheden.
Toelichting:
We streven naar nauwkeurige en actuele informatie, maar het kan voorkomen dat de informatie na verloop van tijd verouderd, incorrect en/of incompleet is. Dit artikel is geen vervanging voor ons lichtadvies en er kunnen geen rechten aan worden ontleend.
